Tomisław Paciorek

Krzyż Niepodległości na mundurze Marszałka

W listopadzie w przeddzień obchodów uroczystości 99 rocznicy niepodległości Polski w prasie oraz telewizji pojawiła się informacja, iż w Muzeum Narodowym w Krakowie po raz pierwszy od czasu pogrzebu zostaje wystawiony na widok publiczny mundur Józefa Piłsudskiego, w którym został pochowany podczas pogrzebu w 1935 roku. W 1939 roku podczas zabiegów konserwacyjnych ze zwłok zdjęto mundur, ciało Marszałka owinięto w całun, a sam mundur z przypiętymi odznaczeniami przekazano przebywającej w Londynie Aleksandrze Piłsudskiej. W 2004 roku mundur wrócił do Polski i jako własność rodziny złożony został jako depozyt w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. „To obiekt o wyjątkowym statusie, którym uczcimy obchody święta niepodległości” stwierdził w wywiadzie Andrzej Betlej, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie.

Wszystko wydawałoby się jasne, jednak po bliższych oględzinach okazuje się, że wcale tak nie jest. Zauważyć można, że przy „narodowej relikwii” znajduje się co najmniej jedno odznaczenie, które nie ma nic wspólnego z Marszałkiem. Jak to możliwe? Odpowiedź jest prosta, powstało już wiele lat po jego śmierci.

Zaskoczenie? Dla mnie tak.

Jak to możliwe żeby muzealnicy żadnego z muzeów, w którym prezentowano mundur nie zwrócili uwagi, że Krzyż Niepodległości z Mieczami jest powojenną kopią?

A jeżeli już zawiesili współczesną kopię to powinni o tym zamieścić informacje w opisie obiektu. Tak nakazuje szacunek wobec zwiedzających.

Co się stało w takim razie z oryginałem? Zaginął, został skradziony? …….

Jeżeli nie zachował się, to czy nie należałoby pozyskać takiego samego krzyża bitego w pracowni Wiktora Gontarczyka przed 1939 rokiem lub Stanisława Zygadlewicza w Warszawie? Sprawa jest tym bardziej istotna, bowiem inicjatywa ustanowienia odznaczenia Krzyż Niepodległości wyszła od żony Marszałka Aleksandry Piłsudskiej w 1928 roku. Marszałek Piłsudski został udekorowany Krzyżem Niepodległości z Mieczami podczas pierwszej uroczystej dekoracji w dniu 11 listopada 1930 roku.

Tomisław Paciorek

Oddział Poznański Stowarzyszenia Miłośników

Dawnej Broni i Barwy

Poznań, grudzień 2017

Galeria

Na fotografii przedstawiłem po prawej stronie oryginalny Krzyż Niepodległości z Mieczami, z pierwszego nadania oraz  kopię odznaczenia wykonaną w latach 80 – tych XX wieku. Przy oryginalnym krzyżu wyróżniają się charakterystyczne miecze, oraz

elipsoidalne spłaszczone kółko do mocowania wstążki. Przy powojennej kopii odznaczenia charakterystyczne miecze uległy już znacznemu uproszczeniu.

Zdjęcia munduru marszałka Józefa Piłsudskiego – Andrzej Banaś

Zdjęcia Krzyży Niepodległości z Mieczami – Tomisław Paciorek

Odpowiedź na niniejszy artykuł można znaleźć w tekście p. Krzysztofa Męcińskiego